Welke betekenis moet ik na de mobilisaties aan werk geven?

De debatten rond de pensioenhervormingswet hebben geleid tot belangrijke discussies op de moeilijkheid, de ongelijkheid van vrouwen en mannen, de tewerkstelling van senioren, maar ook op het werk: de inhoud en de betekenis ervan, voorbij de twijfelachtige term "waardevol".

Werk lijkt dus weer centraal te staan ​​in de vakbondsactie en de nieuwe dynamiek dat we observeren gedurende meerdere dagen en die tijdens de 7 maart mobilisatiedag.

Naast mobilisatie zou de betekenis van wat werk vertegenwoordigt een keerpunt kunnen ervaren, na decennia van arbeiders- en vakbondsprotesten.

Een breuk met de arbeidsgeschiedenis

Gedurende het hele industriële tijdperk stond werk in Frankrijk centraal in het conflict tussen de arbeidersbeweging en de meesters van organisaties. De best gekwalificeerde arbeiders brachten hun creativiteit mee, een knowhow die ze bij zich droegen trots geweten. Deze laatste waren de erfgenamen van de handelaars, die vóór de Taylorisme, waren de enigen die konden doen wat ze deden, als ambachtslieden. De bazen werden toen gezien als nutteloze tussenpersonen tussen henzelf en de markt.

De ongeschoolde arbeiders van hun kant waren dragers van een proletarisch bewustzijn, zij brachten hun arbeidskracht mee. Die heetten de gespecialiseerde arbeiders (OS) waren de erfgenamen van arbeiders, wiens taken puur fysiek waren. De overgang naar het taylorisme betekende voor hen vervreemding en maximale uitbuiting.

De arbeidersbeweging is nog nooit zo machtig geweest als in de grote getailleerde bedrijven, waarvan de Renault-fabrieken jarenlang het symbool waren. Alain Touraine had het al sinds de jaren 60 laten zien, en we hadden samen een bevestiging in een groot onderzoek gepubliceerd in 1984.

Vervang een kapotte tegel, sla de klus op

Het bewustzijn van de arbeiders heeft lange tijd geleid tot verschillende vormen van strijd: betere lonen krijgen, wetgeving proberen te beïnvloeden zodat deze gunstiger is voor arbeiders, banen redden, werk vinden voor een werkloze kameraad.

Vanuit dit perspectief wist een goede vakbondsman hoe hij moest zorgen voor de terugkoppeling van bescheiden en zeer plaatselijke eisen, zoals het eisen en verkrijgen van vervanging van een kapotte tegel in de kleedkamer, maar ook het claimen van een hoog niveau van project, de belichaming van de arbeiders' verlangen om de 'historiciteit.

Aan de basis van deze overtuiging lag het geleverde werk, een overtuiging die teruggaat tot het prille begin van de arbeidersbeweging, die we terugvinden in de vakbondswerk met directe actie.

De doelstellingen van het arbeidsbeleid

Werk was even onlosmakelijk verbonden met dagelijkse verbeteringen als met politieke doelen. Deze culmineerden in het vooruitzicht dat de arbeiders of hun vertegenwoordigers zich de staatsmacht zouden toe-eigenen, hetzij krampachtig, via revolutie, via de algemene staking, in het hart van de anarcho-syndicalisme uit het begin van de XNUMXe eeuw, of door sociaal-democratische actie op lange termijn.

Werk, van de werkplaats of het kantoor tot de staat, was de basis van een collectief actieproject op hoog niveau, met zijn hoop, zijn utopieën en zijn organisatievormen, te beginnen met de vakbonden. De centrale figuur van de industriële arbeider belichaamde die actie waarmee, zei Marx, de proletariaat door "bevrijdend"zal de samenleving als geheel bevrijden. Daarom beweerden andere actoren deel uit te maken van zijn strijd, die betekenis gaven aan hun eigen actie - boeren, leraren bijvoorbeeld.

Deze historische periode ligt achter ons, vooral als de nieuwe mobilisaties feministen, ethiek, antiracisten of over klimaatverandering en het milieu lijken ver verwijderd te zijn van degenen die werk centraal stellen, wat mogelijk heeft bijgedragen aan het relativeren van deze kwestie in de strijd.

En dit des te meer sinds de jaren 80, de vakbondswerk is verzwakt comme verschillende onderzoeken geven dit aan met een daling van het aantal vakbondsleden, ook in de ambtenarij.

Nieuwe geschillen

Terwijl maatschappelijke eisen soms ook andere werkgerelateerde kwesties omvatten, zien we ook dat er aan het einde van de maand nieuwe vormen van protest opduiken, gerelateerd aan inkomen, levensstandaard. Deze laatsten worden gedragen door acteurs die niet veel van het werk zelf opeisen en die ver verwijderd zijn van de traditionele ruimtes waar laatstgenoemden de vakbondsactie voeden.

Zo waren de "gele hesjes" ver verwijderd van de zakenwereld en negeerde de vakbonden, hun eisen konden in hun ogen niet door hen gedragen worden, al was het maar vanwege hun zwakte of hun afwezigheid in vele sectoren die de mobilisatie van rotondes.

[Bijna 80 lezers vertrouwen op de nieuwsbrief van The Conversation om de belangrijkste problemen van de wereld beter te begrijpen. Schrijf je vandaag nog in]

Allerlei figuren belichamen nu sociaal onrecht en de ontberingen van het werk - de supermarktkassier, de levering man, de verpleegster, de vuilnisman, enz. Een groot deel van hen is ook slecht aangesloten bij een vakbond vanwege een nieuw systeem onzekere banen rechtstreeks verband mee platformkapitalisme.

Dit is onderstreept met de pandemie. Voor anderen, soms ook dezelfden, is het probleem niet zozeer uitbuiting als wel erkenning, wat centraal stond in het onderzoek naar een collectief onderzoek. Verzoeken om erkenning zijn individueel, gedragen door een teleurgestelde of misbruikte subjectiviteit maar word toch niet de bron van een collectief protest dat kan uitmonden in utopieën of projecten voor de verovering van de staatsmacht.

Werk, een toegangspoort tot bredere kwesties

De vakbonden die vandaag de pensioenhervorming van de regering verwerpen, beweren niet dat ze de samenleving leiden, ze richten zich niet op de staatsmacht in naam van hun bijdrage via werk. Als ze er betekenis aan blijven geven, er een pad naar mogelijke zelfrealisatie in zien, dan is het nu zoals ingekapseld in grotere nummers. Werk is voor velen niet langer slechts een element van een bestaan ​​dat ook familie, vrienden, vrije tijd, vakanties, maar ook verbintenissen, al dan niet associatief, omvat. Als het voor sommigen een bron van emancipatie, bevrijding, zelfrealisatie blijft, is het voor anderen vooral pijnlijk, saai, belangeloos of geassocieerd met de ergste beelden van uitbuiting.

En als telewerk een betere afstemming van privéleven en werk mogelijk maakt, verzwakt het ook de socialisatie die wordt veroorzaakt door interpersoonlijke relaties in het bedrijf of de administratie. Er moet ook aan worden herinnerd dat werken op afstand verboden is voor degenen die getroffen zijn door de Covid-19-pandemie en opsluiting. in de frontlinie zetten. Vandaag willen degenen die mobiliseren voor pensioenen ook profiteren van deze vrije tijd, meer dan ze dromen van "zingende morgen" en politieke macht.

Als het niet langer mogelijk is om van werk het enige hart van grote sociale mobilisaties te maken, is het ook niet mogelijk om het als onzin af te wijzen of er zelfs maar een bijzaak van te maken.

Het blijft onlosmakelijk verbonden met de sociale band in een samenleving waar het ook voortkomt uit andere thema's - opwarming van de aarde, ethiek over kwesties van leven en dood, relaties tussen generaties, gelijkheid van vrouwen en mannen, enz. De sterke mobilisatie tegen het pensioenhervormingsproject getuigt hiervan.

Michael Wieviorka, socioloog, Historische auteurs The Conversation France

Dit artikel is opnieuw gepubliceerd vanaf The Conversation onder Creative Commons-licentie. Lees deorigineel artikel.

de Editors