Bij de WJD in Lissabon, Oekraïense jeugd tussen pijn en feest
Oekraïense vlag op de rug vond Olena Shevchuk enkele dagen de smaak van het feest op de Wereldjongerendagen in Lissabon. Maar de pijn van de oorlog die zijn land teistert, verlaat zijn gedachten niet.
"Het is heel moeilijk voor ons om te begrijpen dat het leven hier normaal is", zei AFP deze 24-jarige student die, net als zo'n 500 Oekraïners, kwam deelnemen aan deze grote internationale katholieke bijeenkomst rond paus Franciscus.
Net als de vliegtuigen die laag in de lucht van Lissabon vliegen, was ze sinds de invasie van Russische troepen in februari 2022 "de gewoonte kwijtgeraakt" om scènes uit het dagelijks leven in een vredige Europese hoofdstad te zien.
"Hier is overal muziek, cafés en restaurants zijn 's nachts open, je kunt gaan en staan waar je wilt", een realiteit die contrasteert met de avondklok die elke avond om 23 uur wordt opgelegd in zijn stad in centraal Oekraïne, Vinnytsia.
Net als zij proberen haar kameraden - vaak gekleed in het traditionele geborduurde hemd - de oorlog te vergeten tijdens deze week van feestelijke, culturele en spirituele evenementen. Een haakje in contact met de honderdduizenden pelgrims van over de hele wereld die de straten van Lissabon hebben overstroomd, vlaggen in de hand en tassen op hun rug.
"Ondanks de oorlog, alle moeilijkheden", na een lange reis en vijftien uur blokkering aan de Poolse grens, "zijn we er", verheugt pater Roman Demush, vice-verantwoordelijke voor de pastorale zorg van jonge Oekraïense Grieks-katholieken, die vertegenwoordigen ongeveer 8% van de bevolking van het land.
De jongeren die hij begeleidt "leven in een verschrikkelijke realiteit, met dagelijkse bombardementen (...) Ze kwamen om een beetje rust te vinden", bevestigt de priester voor de kerk die dienst doet als hoofdkwartier in de wijk Graça, op een van de heuvels van het oude Lissabon.
"Iedereen zegt ons gedag, er wordt ons verteld dat ze voor ons bidden, het is heel ontroerend", merkt Olena op, blauwgroene ogen en rood haar. Op de vlag staan woorden in zwart vilt geschreven: "Frankrijk houdt van je!"
"Huilen" met de paus
Even verderop, voor een tribune, bieden vrijwilligers voorbijgangers virtual reality-headsets aan die de kijker onderdompelen in het door oorlog verscheurde Oekraïne, 360°-scènes van chaos die contrasteren met de muziek en glinsterende kleuren van deze levendige wijk met uitzicht op de Taag .
Donderdagochtend ontmoetten ongeveer vijftien leden van de groep de paus privé.
"Hij luisterde naar de verhalen van de families, van de bloedbaden die Rusland op ons grondgebied aanrichtte. We hebben samen gehuild, gepraat, gebeden en op het einde deelden we symbolisch brood en water", zegt pater Demush.
De Argentijnse jezuïet had het over een gezamenlijk initiatief van jonge Oekraïners en het handjevol Russen dat in Lissabon aanwezig was. Maar het initiatief is tot nu toe een dode letter gebleven.
Russen? "We zien ze niet, en des te beter", zegt pater Demush, die gelooft dat een dergelijke ontmoeting "nog meer leed" zou veroorzaken bij jongeren.
"Je kunt geen dialoog voeren tussen een huurmoordenaar en een slachtoffer. Jongeren zijn natuurlijk niet schuldig, maar ze moeten stelling nemen tegen het beleid van hun land", meent hij.
"Het zou vreemd en ongemakkelijk zijn", bevestigt Olena Syniuha, 19, uit Lviv (west). "Omdat de pijn in ons hart leeft, willen we geen enkele vorm van interactie met hen. Het is echt pijnlijk om te zien wat ze doen."
Binnen de groep een overgrote meerderheid meisjes. En terecht: de wet verbiedt mannen het grondgebied te verlaten om hun militaire dienstplicht te vervullen zodra ze meerderjarig zijn.
"Het is echt heel triest, natuurlijk zijn er veel jongens die wilden komen (...) maar ze kunnen niet", klaagt Olena Syniuha. Om zijn pols een armband aangeboden door Spaanse pelgrims.
"We voelen een soort missie dat we hier namens hen moeten zijn. We moeten alle ontvangen steun absorberen en aan hen geven", glipt ze.
De jonge vrouw doet een wens om "vol vreugde, hoop en steun terug te komen naar Oekraïne, zodat ze het kunnen voelen". "En misschien kunnen ze bij de volgende WJD met ons meegaan."
De redactieraad (met AFP)
