Verpleeghuiszorg decentraliseren: een vals goed idee?
Volgens INSEEFrankrijk zal in 4 2050 miljoen senioren hebben met verlies van autonomie, vergeleken met 2,5 miljoen in 2015. Even zoveel mensen van wie het ouder worden een breed scala aan zorg nodig zal hebben, van medische ondersteuning tot meer dagelijkse vormen van hulp, om op te staan of zich te wassen. Nog steeds volgens dezelfde projecties, om het percentage mensen in instellingen, het aantal plaatsen in logiesverstrekkende instellingen voor afhankelijke ouderen (Ehpad), instellingen voor minder afhankelijke ouderen en tijdelijke opvang op peil te houden tegen 50 met 2050% gestegen.
Deze optie staat niet op de agenda: Ehpad-structuren zoals we die kennen, worden als te duur beschouwd en lijden onder meerdere bronnen van stigmatisering. Deze maken plaatsing in verpleeghuizen vanuit psychologisch en sociaal oogpunt ingewikkeld voor patiënten en hun families. Een "versterkt thuisondersteuningssysteem" (DRAD), waarmee EPHAD's hun structuren op het grondgebied openen en zorg delegeren aan hulpbehoevenden buiten hun muren, wordt daarom sinds 2016 getest.
Een organisatorische innovatie om gestigmatiseerde verpleeghuizen te ontlasten
“Vroeger verwelkomden we in het establishment mensen die bang waren om alleen te zijn, geïsoleerd. Nu komen ze omdat ze geen keus hebben. »
De zorgverlener die deze opmerkingen aan ons heeft gemeld, wil liever anoniem blijven. Ongetwijfeld zijn verpleeghuizen in Frankrijk weerzinwekkend. Het schandaal veroorzaakt door de publicatie van het boek van Victor Castanet, de doodgravers, en de media-aandacht die daarop volgde, zetten verpleeghuizen weer in de schijnwerpers.
Na de eerste golf van Covid-19 die hen al sterk had getroffen, worden deze etablissementen door sommigen beschouwd als plaatsen van "dood" die koste wat het kost vermeden moeten worden. Het stigma waaronder verpleeghuizen lijden, wees erop door onderzoek in de gerontologie al meer dan 15 jaar dramatisch toeneemt. Het verschijnt als een beperkte keuze voor ouderen en hun families, in tegenstelling tot een levenseinde thuis, waarvoor gekozen zou worden.
Dit in een landelijke context van steeds stijgende zorguitgaven stigmatisering van verpleeghuizen draagt bij tot de aantrekkelijkheid van thuiszorg voor ouderen, een oplossing die vaak wordt gepresenteerd als meer respect voor individuele keuzes, binnen een gecontroleerd budgettair kader.
Toch is het "allemaal thuis" niet genoeg: het is bijvoorbeeld in Ehpad dat we de geriatrische expertise vinden, essentieel om afhankelijke ouderen te ondersteunen. De uitdaging is dan om de verpleeghuiszorg te kunnen decentraliseren, in een hybride aanbod dat verschillende beroepen en vaardigheden op elkaar afstemt. Van daaruit werd een grootschalig project in Frankrijk geboren: de “versterkt thuiszorgsysteem” (DRAD, voorheen Ehpad Hors les Murs genoemd).
Dit is gebaseerd op drie belangrijke assen : "coördinatie van de actoren en apparaten van het territorium die thuis interveniëren" (reproductie van wat binnen het Ehpad wordt uitgevoerd door de toezichthoudende professionals), "de bijdrage van de geriatrische expertise van het Ehpad aan het huis" (op basis van een geriatrisch onderzoek, voorstellen voor aanpassing van huisvesting en specifieke ondersteuning voor mensen), en "veiligheid van ouderen thuis" (installatie van geconnecteerde objecten die monitoring en mogelijke interventie 7 dagen per week en 7 uur per dag/24 mogelijk maken).
Het is duidelijk dat via deze assen een hele expertise wordt overgedragen van het verpleeghuis naar het tehuis.
Het imago van verpleeghuizen herstellen?
Als de DRAD komt inspelen op echte lokale noden zoals bijvoorbeeld het ruimtegebrek in Ehpad, het gebrek aan nachtdiensten, de opvangproblemen van verzorgers, dan roept dat ook spanningen op. In deze context van geïnstitutionaliseerde verplaatsing van persoonlijke zorg, wie kan vandaag de kwaliteit en goed verloop van de geleverde diensten ?
Sommigen antwoorden dat de ontwikkeling van hechte banden tussen een Ehpad en zijn invloedsgebied zou de coördinatie en controle van werktaken en -relaties kunnen vergemakkelijken, anders beheerd op een heterogene (zelfs dissonante) manier van de ene vestiging naar de andere. De verpleeghuizen die in deze rol van territoriale verbindingen zouden investeren, zouden hun imago kunnen verbeteren door garant te staan voor de geïmplementeerde gestandaardiseerde processen. De professionals van de Ehpad zouden hun taken zien opwaarderen en ontwikkelen rond coördinatieactiviteiten en de kosten zouden worden verlaagd.
Na twee jaar onderzoek naar dit apparaat, ons team, Bestaat uit: arbeidssociologen, geografen en onderzoekers op het gebied van managementwetenschappen, waarnemen dat langzaamaan door dit soort experimenten het verpleeghuis aan het veranderen is. Het wijkt af van de zorg om de coördinatie en animatie van de op het grondgebied aanwezige middelen te bevorderen. Het wordt minder een plaats van zorg dan een toekomst "territoriaal informatiecentrum".
Ouderdomsmanagement uitbesteden
Ons onderzoek theoretiseert deze verandering in organisatiestructuur als een vorm van "platformisering" van gezond ouder worden, en onderzoekt de gevolgen ervan voor de stigmatisering van verlies van autonomie.
De term "platformisering" verwijst naar de adoptie door traditionele organisaties van de bekende werking van zogenaamde "geuberiseerde" bedrijven, zoals Deliveroo, Uber of Airbnb. Deze firma's zijn georganiseerd in een netwerk, om hun tewerkgestelde activiteiten rond de coördinatieberoepen te concentreren en de minder gekwalificeerde taken parallel uit te besteden.
De knelpunten die tijdens onze verkenningsfase zijn geconstateerd komen echter onmiskenbaar overeen met de knelpunten die deze platformorganisaties aan de orde stellen: belang van coördinatie als hoofdactiviteit, gebruik van eigen baas wiens status verschilt van die van de werknemers van de organisatie, gebruik van nieuwe technologieën voor controle en standaardisatie van diensten, ruimtelijke en temporele fragmentatie tussen de moederorganisatie, de begunstigden of klanten en de werknemers.
De DRAD heroverweegt de lay-out van de activiteiten van de Ehpad: ze worden dan verspreid over een territorium in plaats van geconcentreerd binnen de gestigmatiseerde plaats van de medische residentie. Dus, en zoals in bepaalde platformconfiguraties, zijn de versnippering van diensten en de heterogeniteit van actoren (met name het verschil in statuut tussen zelfstandigen en werknemers in rusthuizen) allemaal moeilijkheden die moeten worden overwonnen.
Evenzo rijst bij het plaatsen van bewakingsapparatuur bij patiënten thuis (om bijvoorbeeld vallen te kunnen detecteren en indien nodig hulp te bieden aan mensen) de kwestie van de ethiek, en sommigen spraken hun onwil uit om camera's te installeren in de huizen van hun ouderen.
Tot slot, via het DRAD-apparaat, de stigmatisering van verpleeghuizen als een plek waar ouder wordende lichamen elkaar ontmoeten om dat niet te doen een gezonde buitenkant besmetten wordt opnieuw onderhandeld. In plaats van een ruimte buiten de tijd, benadrukt de Ehpad van morgen, "resource center", zijn meer opgeschoonde coördinatie, entertainment overdag en adviesactiviteiten.
Deze herwaardering wordt mogelijk gemaakt door een vorm van verplaatsing van het stigma dat verbonden is aan het beheer van het verlies aan autonomie. Dit "virus" van de nabijheid van lichamen en geesten in verval, voorheen de kernactiviteit van een medische instelling, zit in individuele huizen. Alleen zelfstandige thuiszorgmedewerkers, gezinnen en patiënten kunnen het nu opvangen.
Claire le Breton, assistent-professor aan de Grenoble School of Management, Grenoble School of Management (GEM); Albane Grandazzi, Assistent professor, Grenoble School of Management (GEM); Frederic Bally, Postdoctoraal, Grenoble School of Management (GEM) et Thibault Daudigeos, universitair hoofddocent bij de afdeling Mens, Organisatie en Samenleving, Grenoble School of Management (GEM)
Dit artikel is opnieuw gepubliceerd vanaf The Conversation onder Creative Commons-licentie. Lees deorigineel artikel.
