In Irak teistert de droogte ook de Mesopotamische moerassen van de mythische Hof van Eden

Om zijn buffels te voeden en te verfrissen, moet Hachem Gassed nu ongeveer tien kilometer reizen door dorre landen, verschroeid door de zon. In het zuiden van Irak heeft de droogte hele delen van Mesopotamische moerassen weggespoeld uit de mythische Hof van Eden.

In de moerassen van Hawizeh, aan weerszijden van de grens met Iran, of die erg toeristisch van Chibayich, hebben uitgestrekte wetlands plaatsgemaakt voor gebarsten bodems, bezaaid met vergelende struiken.

In kwestie: drie jaar droogte, vallende regenval en verminderde stroom van rivieren uit de buurlanden, Turkije en Iran, door dammen die stroomopwaarts zijn gebouwd.

"Droogte treft mensen net zoveel als dieren", zegt Hachem Gassed, 35, uit een gehucht in de buurt van Hawizeh.

Om hem heen is het enorme meer van Oum al-Naaj een dor land geworden. Op sommige plaatsen blijven plassen modderig water en verstikte rivieren. We kunnen ons de droge beddingen van de beken voorstellen die door de ooit weelderige moerassen kronkelden - die op de werelderfgoedlijst van UNESCO staan.

Net als zijn vader voor hem fokt Hashem buffels. “Deze moerassen zijn ons levensonderhoud: we visten er en onze dieren konden er grazen en drinken. »

Van de dertig hoofden van de familiekudde zijn er nog maar vijf over. De andere buffels stierven of werden verkocht om de eindjes aan elkaar te knopen. Degenen die overblijven, moeten in de gaten worden gehouden: ze zouden kunnen verdrinken in de modder, niet in staat om zichzelf te bevrijden.

Armoede, klimaatverandering

De moerassen hebben al jaren van droogte meegemaakt, voordat er welvarende regenseizoenen kwamen om ze weer aan te vullen.

Tussen 2020 en 2022 had 41% van de moerassen in de moerassen van Zuid-Irak, vooral die van Hawizeh en Chibayich, te lijden onder een daling van het waterpeil en een daling van de luchtvochtigheid, terwijl 46% van deze gebieden oppervlaktewater heeft verloren, volgens aan de Nederlandse NGO PAX, die is gebaseerd op satellietgegevens.

De Voedsel- en Landbouworganisatie van de Verenigde Naties (FAO) wijst op "een ongekende daling van het waterpeil en herinnert eraan dat de moerassen "een van de armste regio's van Irak zijn en een van de meest getroffen door klimaatverandering. »

Het bureau onderstreept de "rampzalige impact" op meer dan 6.000 gezinnen, "die hun buffels, hun enige levensonderhoud verliezen".

Gemobiliseerd in Hawizeh, bekritiseert de milieuactivist Ahmed Saleh Neema de gevolgen voor het milieu: "Er zijn geen vissen, kortharige otters, wilde zwijnen meer".

Een ramp voor deze moerassen die volgens Unesco “vele populaties van bedreigde diersoorten” herbergen. De sector vertegenwoordigt "een van de grootste tussen- en overwinteringsplaatsen" voor eenden, en een belangrijke tussenstop voor ongeveer 200 soorten trekvogels.

Die van Hawizeh worden geïrrigeerd door twee effluenten van de Tigris-rivier, die ontspringt in Turkije, verzekert AFP Mr. Neema. Hun stroom is verminderd, zegt hij, omdat de autoriteiten rantsoenering toepassen om in de waterbehoeften van het land te voorzien.

"De overheid wil zoveel mogelijk water behouden", erkent de activist, maar bekritiseert "slecht beheer van het dossier". Onder druk van protesten hebben de autoriteiten de sluizen gedeeltelijk heropend, voordat ze weer werden gesloten, zei hij.

"Zoeken naar water" 

Aan Iraanse kant lijden deze moerassen, Hoor al-Azim genaamd, ook onder waterstress: de helft van de Iraanse sector staat momenteel droog, meldde het officiële Irna-agentschap onlangs.

"De belangrijkste rivier aan de Iraanse kant die de moerassen van Hawizeh voedt, is al meer dan een jaar volledig afgesloten", legt Hatem Hamid uit, directeur van het regeringscentrum voor waterbeheer in Irak.

Aan Iraakse kant zijn de waterbehoeften van landbouwactiviteiten of moerassen slechts voor de helft gedekt, erkent hij, omdat een van de "prioriteiten" het voorzien in drinkwater is.

Met meer dan 50 graden, "onmogelijk om de zeer hoge verdamping in de moerassen te compenseren", voegt hij eraan toe.

Ambtenaren wijzen op herstelde kanalen en beken om de moerassen te voeden: na het verlaten van de droge gebieden, vestigen families zich hier.

Genesteld tussen de rivieren de Tigris en de Eufraat, hebben de Mesopotamische moerassen - door sommigen beschouwd als de Hof van Eden van de Bijbel - al geleden onder de dagen van het oude regime.

Om de opstand die zich daar schuilhield uit te roeien, liet dictator Saddam Hoessein ze opdrogen in de jaren 1990. Sindsdien is hun natte oppervlak gehalveerd.

In Chibayich betreurt Ali Jawad, 20, het recente vertrek van tientallen families uit zijn gehucht.

"Ze trokken naar andere regio's, op zoek naar gebieden waar water is", legt hij uit: "Voordat we bij de moerassen kwamen, vonden we groen, water, innerlijke rust. Nu is het net een woestijn. »

De redactieraad (met AFP)