In Italië, de aangekondigde overwinning van extreemrechts

Bij de laatste Italiaanse parlementsverkiezingen, gehouden in maart 2018, won de "Fratelli d'Italia" slechts 4,4% van de stemmen. Vier en een half jaar later is de extreemrechtse formatie, volgens alle peilingen, op het punt een historische overwinning te behalen op 25 september.

Als de door de opiniepeilingen aangekondigde trends worden bevestigd, zullen de Broeders van Italië vanaf maandag de eerste partij in het land zijn en een regering vormen met hun coalitiepartners: de Liga van Matteo Salvini en Forza Italia van Silvio Berlusconi. De leider van de "Broeders", Giorgia Meloni, 46, zou premier worden.

De historische afstamming van de Broeders van Italië die teruggaat tot de neofascisten van de naoorlogse periode, deze komst zou zwaar van betekenis zijn. Inderdaad, het symbool van het feest (een driekleurige vlam) is hetzelfde als dat van zijn voorgangers Nationale Alliantie, En de Italiaanse sociale beweging, opgericht door veteranen van de Italiaanse Sociale Republiek van Mussolini.

De opkomst van de Broeders van Italië. Piepoli Instituut, Auteur verstrekt

De uitslag van deze verkiezing wordt nu al als onvermijdelijk beschouwd, niet alleen omdat de marge van verschil in de peilingen zo groot is, maar ook omdat de partijen van het centrum en links er niet in zijn geslaagd om binnen de deadline een coalitie te vormen. Dit onvermogen om tot overeenstemming te komen is voor links een vorm van politieke zelfmoord. de italiaans kiesstelsel – deels meerderheid en deels proportioneel – is voorstander van partijen die pre-electorale pacten sluiten en grote coalities vormen. De Democratische Partij verwierp echter een alliantie met de Vijfsterrenbeweging vanwege de rol die deze laatste speelde bij de val van de regering van Mario Draghi, afgelopen juli.

Wat "derde pool", centrist, opgericht door twee kleine partijen, weigerde van zijn kant om zich te verbinden met de Democratische Partij vanwege de nabijheid van laatstgenoemde tot Ecologisch Links.

Resultaat: de rechtse coalitie zou met meer dan 40% van de stemmen meer dan twee derde van de zetels in het Italiaanse parlement kunnen behalen.

Alarmerende posities

Een meerderheid van deze omvang zou de regering in staat stellen de grondwet te wijzigen en de verkiezing van de president door middel van rechtstreekse algemene verkiezingen in te voeren - een idee waarover de drie coalitiepartijen het eens lijken te zijn.

Als een extreemrechtse politieke figuur als Meloni het heeft over het vervangen van de parlementaire democratie door een 'volksdemocratie', baart dat veel Italianen zorgen. De vrees voor een terugkeer naar het fascisme zoals het in Italië bestond, lijkt niettemin overdreven. Een gedetailleerd onderzoek van elk beleidsterrein (Europese integratie, immigratie, energiecrisis, oorlog in Oekraïne) onthult inderdaad significante verschillen tussen de drie rechtse partijen. Het is geenszins zeker dat ze in staat zullen zijn een coherente regering te vormen, en nog minder dat ze erin zullen slagen om een ​​radicale grondwetsherziening door te voeren.

Ook de standpunten van de broeders in Italië lijken vaak onverenigbaar, zelfs tegenstrijdig. Dit wordt verklaard door het feit dat Meloni zich op twee doelgroepen richt. Men moet gerustgesteld zijn over het extremisme dat ze zal tonen als ze eenmaal is gekozen; de andere bestaat uit partijleden, activisten en supporters die moeten horen over aanstaande veranderingen, ideologisch gedreven zijn en meer geïnteresseerd zijn in toon en het grote geheel dan in details.

Europa en Rusland

Meloni's standpunt over Europa is een andere reden tot bezorgdheid. Hoewel ze zich uitspreekt om Italië in de Europese Unie te houden, wil ze ook verschillende financiële afspraken met de EU herzien. De andere twee partijen in zijn coalitie staan ​​bekend om hun euroscepticisme. Hun programma ("For Italy") dat zegt dat het een EU meer politiek en minder bureaucratisch, bezorgd over de werkelijke betekenis ervan.

Hoe zit het met de Italiaanse lijn over de Oekraïense kwestie? Europa en Rusland vragen zich beide af of de verkiezingsuitslag zou kunnen leiden tot een verandering in de positie van de Italiaanse regering, die het eenheidsfront van westerlingen zou ondermijnen. Als Meloni in lijn lijkt te zijn met het Europese standpunt, Salvini et Berlusconi staan ​​op hun beurt sceptisch tegenover deze harde lijn ten opzichte van Moskou, zijn er zelfs ronduit tegen.

De Amerikaanse Nationale Veiligheidsraad onlangs onthuld bewijs dat Rusland in het geheim financiële steun verleent aan een breed netwerk van (nog niet nader genoemde) partijen, waaronder Italiaanse, om democratische processen te verstoren en het aan de macht komen van pro-Moskou-formaties te bevorderen. Italiaanse rechtse partijen worden ervan verdacht van deze steun geprofiteerd te hebben.

Ondertussen bevindt Italië zich in een aanzienlijk verslechterende economische situatie en is het bijzonder blootgesteld aan de Russische gascrisis. Het Internationaal Monetair Fonds schat dat een embargo op Russisch gas zou leiden tot een economische krimp met meer dan 5% – hoger dan in alle andere EU-landen behalve Hongarije, Slowakije en Tsjechië.

Het land zou ook worden getroffen door de beslissing van de Europese Centrale Bank om haar stimuleringsprogramma naar beneden bij te stellen: de ECB zou inderdaad haar beleid moeten voortzetten om de beleidsrente halverwege het jaar te verhogen om de inflatie tegen te gaan en haar aankopen van staatsobligaties te vertragen.

Geen wonder dat beleggers Italiaanse obligaties en hedgefondsen verkopen zwaar inzetten op de keerzijde van deze obligaties. Kortom, de markten maken zich zorgen, ook al prijzen ze als het ware de verwachting in van een overwinning voor rechts, die dus een dramatische daling na de verkiezingen zou kunnen compenseren.

Een situatie vergelijkbaar met 2018

Er moet op worden gewezen dat Italië zich al in een vergelijkbare politieke positie bevindt. Tijdens de algemene verkiezingen van 2018 vreesden sommigen voor de gevolgen van het aan de macht komen van een populistische partij, in dit geval de Vijfsterrenbeweging. Deze laatste, met een buitengewone score van 5% van de stemmen, had een regering gevormd met Salvini's League. Maar die regering bleek hopeloos verdeeld (sommigen zouden zelfs zeggen incompetent) en stortte een jaar later in. Volgens de opiniepeilingen van vandaag is de vijfsterrenbeweging nu een bijna marginale politieke kracht.

Wat de context van 2022 onderscheidt van die van 2018 is dat voor het eerst de erfgenamen van het neofascisme aan de macht komen. We mogen niet vergeten dat het Italiaanse politieke systeem moeilijk te monopoliseren en nog moeilijker te hervormen is. Kortom, de dreiging van Meloni staat nog niet vast.

Martin J. Bull, hoogleraar politiek, Universiteit van Salford

Dit artikel is opnieuw gepubliceerd vanaf The Conversation onder Creative Commons-licentie. Lees deorigineel artikel.