
Sinds de dood van Masah Amini op 16 september is de Iraanse straat boos en protesteert tegen het opleggen van de sluier aan vrouwen. Anderhalve maand na het begin van de opstand maakten de autoriteiten bekend dat er meer dan 300 doden vielen. Justitie veroordeelt demonstranten met wraak en helpt de wereld te herinneren aan de gruwel van een politiek en gerechtelijk systeem onder het gezag van de geestelijkheid waarin veel demonstranten, dissidenten of afvalligen van de islam leven.
"Ik zit in de dodencel, vertel het niet aan mama," zijn de woorden die Mohammad Mehdi Karami tegen zijn vader sprak na het horen van het vonnis. De 4-jarige jongeman, die eind november werd gearresteerd en op 22 december door een snel gerecht werd veroordeeld, was een voormalig nationaal karatekampioen, maar er is geen voorkeursregime voor beroemdheden die de Iraanse macht uitdagen.
Mohammad werd op 7 januari samen met Seyed Mohammad Hosseini geëxecuteerd, zij werden ervan beschuldigd een paramilitaire bewaker te hebben vermoord. Pogingen van Mohammads ouders om sociale media te mobiliseren zijn tevergeefs geweest, meent de in Oslo gevestigde ngo Human Rights in Iran een lijst van atleten die zijn gemarteld of ter dood zijn veroordeeld die steeds langer wordt.
Volgens een eind november uitgebracht rapport van de autoriteiten waren al meer dan 2 mensen gearresteerd. De demonstranten veroordelen de dood van Mahsa Amini, die drie dagen na haar arrestatie stierf wegens het niet respecteren van de dresscode, namelijk het niet dragen van de hijab, terwijl ze met haar broer in Teheran verbleef. De 000-jarige student is volgens getuigen geslagen door de zedenpolitie.
De demonstraties braken voor het eerst uit in Iraans Koerdistan, zijn thuisprovincie, maar verspreidden zich snel dankzij sociale netwerken. Masha Amini werd een symbool van vrijheid en wantrouwen.
De revolutie die meer rechten voor vrouwen moest brengen
Sinds de revolutie van 1979, waarbij de sjah van Iran viel, wordt de macht gecontroleerd door de geestelijken. De islamisten waren echter niet de enigen die demonstreerden om de imperiale macht ten val te brengen, de feministen en de communisten hadden zich naïef met hen verbonden.
Hoewel de situatie van vrouwen was verbeterd onder het bewind van Mohammad Reza Pahlavi, de laatste sjah, met het verkrijgen van stemrecht en het recht om deel te nemen aan verkiezingen, toegang tot banen die tot nu toe voor hen verboden waren, met name legale beroepen, of zelfs de overgang van de huwbare leeftijd van 15 naar 18 jaar. In 1968 werd voor het eerst een vrouw, Farrokh-Rou Parsa, minister en hoofd onderwijs.
De corruptie van de macht, de onderdrukking van politieke dissidentie, maar ook traditionele mannelijke overheersing verklaren de kruising van religieuzen, communisten en feministen. Maar in de nasleep van de omverwerping van de sjah arresteerden de islamisten de communisten, werden de vrouwen gekneveld en werd Farrokh-Rou Parsa in 1980 geëxecuteerd. De machtsovername door de ayatollahs leidde met name tot de verplichting voor vrouwen om de sjah te dragen. hijab.
Een afwijzing van de sluier die al een decennium steeds meer aanwezig is
De sluier wordt nu opgelegd aan meer dan 40 miljoen Iraanse vrouwen vanaf zeven jaar. Ze moeten zich goed voorbereiden voordat ze hun huis verlaten, controleren of er geen sloten uitsteken, want ze kunnen altijd op straat moraalpolitieagenten tegenkomen.
Hun kleding mag niet aan het lichaam plakken of te kleurrijk zijn. In 2019, Nasrin Soutoudeh, een vrouwelijke advocaat, werd veroordeeld tot 38 en een half jaar gevangenisstraf en 148 zweepslagen ; ze had vrouwen voor de rechtbank vertegenwoordigd die het verplichte dragen van de hijab hadden aangevochten en tijdens haar verblijf in de gevangenis zelf de hare had laten verwijderen. Deze posities hadden met name haar veroordeling opgeleverd wegens "aanzetten tot corruptie en prostitutie", hekelt Amnesty International.
De demonstraties tegen de sluier zijn de afgelopen jaren toegenomen. Op Facebook, terwijl het sociale netwerk in het land verboden is, met name bij een campagne in 2014 op de pagina "Stealth Freedoms of Women in Iran" waar vrouwen foto's van zichzelf lieten zien zonder hijab. De pagina had in minder dan 150 dagen 000 likes getrokken.
Seksueel geweld tegen demonstranten om ze bang te maken
De keuze van Masah Amini om haar hoofd niet te bedekken, was een van de vele getuigenissen van vrouwen die de moraliteitspolitie trotseerden en hielpen om een gezicht te geven waarmee vrouwen zich identificeren.
Als de vertegenwoordiging woest is om de aspiranten ervan te weerhouden te demonstreren, neemt het regime ook zijn toevlucht tot seksueel geweld zodat de vrouwen zwijgen, ter gelegenheid van de verschillende demonstraties, zoals gerapporteerd door Mary (“Fatemeh” van haar voornaam bij geboorte) Mohammadi die zich moest uitkleden in het bijzijn van agenten die hem ervan beschuldigden dat er haar uit de hijab stak.
“Tijdens protesten raken beveiligers demonstranten ongepast aan. Ze willen de vrouwen wegjagen', zegt ze Maria Mohammedi.
De jonge christen was op 12 januari 2020 officieel gearresteerd tijdens demonstraties van medeleven na de vernietiging tijdens de vlucht van een Oekraïens burgervliegtuig door Iran vier dagen eerder. Tijdens de hoorzitting, de rechter had haar ondervraagd over haar geloof die echter niet het onderwerp van het proces was. Mary Mohammadi was eerder veroordeeld tot zes maanden gevangenisstraf voor het bijwonen van huiskerkdiensten.
Tussen vervolging en kleine gebaren om christenen te kalmeren
Onder de demonstranten bevonden zich christenen, een minderheid die het doelwit is van de regering. Bianka Zaia, 38, bracht meer dan een maand door in de Evin-gevangenis, gereserveerd voor politieke gevangenen, nadat ze op 26 november bij haar thuis was gearresteerd voor het tonen van steun aan demonstranten op Instagram. De autoriteiten zouden van de gelegenheid gebruik maken om christenen te arresteren. De jonge vrouw, eveneens beschuldigd van "propaganda tegen de staat door christelijke proselitisme", riskeert vijf jaar gevangenisstraf.
De gratie die in twee dagen tijd is verleend aan twee christenen die in de Evin-gevangenis zijn vastgehouden door Ali Khamenei, de Opperste Leider van de Islamitische Revolutie, kan echter worden gelezen als een verlangen om de spanningen te verminderen door gebaren te sturen naar christenen, zei een Iraanse predikant afgelopen november bij InfoChristian.
100 dagen na de dood van Masah Amini, op 26 december, gaan de protesten door en ze houden niet op. Tegen die datum waren er al meer dan 14 mensen gearresteerd en sprak Human Rights Iran over meer dan 000 doden, onder wie minderjarigen.
echter, ze reorganiseerden : "In de grote steden is de rust neergedaald", aldus politicoloog Mahnaz Shirali. Deze specialist in Iran geeft aan dat de demonstranten nu kiezen voor sabotageacties in de grote steden, terwijl "het protest heviger wordt als men de hoofdstad Teheran verlaat, vooral in regio's die van alles zijn beroofd".
Jean Sarpedon