Schotland, al 10 eeuwen lang een verlangen naar onafhankelijkheid

Zoals aangekondigd moet er in oktober 2023 een nieuw 'adviserend' referendum over Schotse onafhankelijkheid worden gehouden einde van juni Schotse eerste minister Nicola Sturgeon. Een "pokermove" voor de Britse kranten maar ook de tweede sinds 2014. Het onderwerp komt vooral aan de orde in het publieke debat met de toetreding tot de troon van Charles III en sinds de dood van koningin Elizabeth II.

Deze vraag herinnert ons aan de mate waarin onafhankelijkheidskwesties cruciaal blijven, met name in de context van de Brexit, die Schotland de zich tegen hun wil uit de EU terugtrekken. Ze gaan ook terug naar een zeer oude ambitie, lang voor de officiële vereniging van de Schotse natie met Engeland in 1707.

Geboorte van het Koninkrijk Schotland

Het is aan het einde van de IX^e eeuw dat het koninkrijk Schotland echt werd geboren. De landen van dit koninkrijk, bekend als Alba, strekken zich uit van het noorden van het eiland (de Hooglanden) tot aan de rivier de Tweed. De oprichters zijn Picten en Schotten. Schotland getuigt al van een sterk particularisme met gewoonten en een eigen taal. Het wordt gedomineerd door verschillende clans, die zich identificeren door het dragen van verschillende tartans. Dit jonge koninkrijk Schotland slaagde erin zijn onafhankelijkheid af te dwingen jegens zijn Saksische buur, verenigd door Alfred de Grote, die zelf te maken had met de Deense aanwezigheid (Danelaw).

in XI^e eeuw, de verovering van engeland door Willem de Veroveraar na de overwinning van Hastings (1066) zal de kaarten enigszins herverdelen in het politieke spel. Hij stichtte een machtige monarchie die wist te profiteren van het Saksische erfgoed en Normandische innovaties, maar de oude Angelsaksische aristocratie kwam in opstand tegen deze nieuwe Normandische koning en zocht steun in Schotland.

Dit is hoe Edgard, een van de pretendenten van de kroon van Engeland, zijn toevlucht zoekt in Schotland en zijn zus Marguerite ten huwelijk geeft aan de machtige koning van Schotland, Malcolm, degene die de beroemde Macbeth had vermoord, om de troon van Schotland terug te krijgen.

Willem de Veroveraar valt dan Schotland binnen en gijzelt Malcolms zoon. Het machtsevenwicht kantelt Schotland, dat de vazallen van de koning van Engeland binnengaat. Maar William slaagde erin om met Schotland te onderhandelen om de opstand te neutraliseren. Het was in deze tijd dat de Anglo-Normandische cultuur zich begon te verspreiden in het Schotse koninkrijk.

Schotland, dat zijn eigen instellingen heeft met een parlement in Scone, leeft in een situatie van relatieve onafhankelijkheid tegenover Engeland. de XIII^e eeuw wordt gekenmerkt door de ontwikkeling van steden en de economie in het algemeen. Maar de accidentele dood van de koning van Schotland in 1286, na een ongelukkige val van zijn paard, verstoorde dit fragiele evenwicht. Deze plotselinge verdwijning zal een van de ernstigste successiecrises openen, een van de bloedigste die Schotland heeft gekend.

Een bloedige successieoorlog

De overleden koning, zonder directe erfgenaam sinds de dood van zijn zonen, laat zijn kleindochter Marguerite achter als enige troonpretendent. Ze is een 4-jarig kind, geboren uit de verbintenis van de dochter van de voormalige koning van Schotland en de koning van Noorwegen. Maar als ze midden in de winter aan boord gaat om Schotland te bereiken, sterft Marguerite tijdens de oversteek.

Veel pretendenten strijden om de troon en vragen de Engelse koning om tussen hen te beslissen. Maar deze steun heeft een prijs: de onderwerping van de toekomstige koning van Schotland aan Engeland! Betrokkene, John Balliol, aanvaardt zowel de markt als de verplichting om Schotse contingenten te sturen om dienst te doen in de gelederen van het Engelse leger.

Maar veel Schotten zijn er fel tegen. John Balliol breekt zijn eed en stuurt een uitdaging naar Edward van Engeland. Het was in deze tijd dat de Schotse edelen ervoor kozen om de Franse koning te benaderen om beter tegen de Engelsen te vechten. Dit is hoe een verdrag van militaire alliantie werd ondertekend met Philippe le Bel: "de Auld-alliantie" in 1295, die elk mannen en wapens moesten brengen om te vechten tegen de Engelse legers in de landen van Schotland als op het continent.

De Schotse opstand werd echter snel neergeslagen door de Engelsen. De infanterie wordt afgeslacht en de Schotse edelen worden bijna allemaal gevangengenomen. Balliol zit opgesloten in de Tower of London.

De vijandelijkheden werden hervat in 1296 met een Schotse aanval op de noordgrens van Engeland. De Engelse koning reageert door de burgerbevolking van Berwick, de dichtstbevolkte stad van Schotland, af te slachten. Het was bij deze gelegenheid dat de Engelse koning Edward I^er grijpt de "Steen van het lot", een soort magische steen die essentieel is voor het kroningsritueel van Schotse koningen.

Het echte "Braveheart"

Deze formidabele repressie verbreekt echter niet het verlangen naar onafhankelijkheid van Schotland. In 1297 was het een eenvoudige schildknaap die de opstand overnam: William Wallace. De film Braveheart met Mel Gibbons (1995) vertelt op epische wijze deze emblematische episode uit de Schotse geschiedenis. William Wallace wordt al snel de held van het Schotse verzet tegen de Engelsen. Hij vermoordt een Engelse sheriff, en... verzamel alle rebellen achter hem.

Wallace grijpt verschillende forten die door de Engelsen worden gecontroleerd. Edward I^er verzamelt een imposant leger in Schotland (3000 strijders, 25000 Engelse en Welshe infanterie, zo wordt gezegd). Maar in Falkirk hebben de Engelse en Welshe boogschutters de Schotse "schiltroms" (bataljons piekeniers) gedecimeerd.

In december 1305 werd William Wallace gevangengenomen en gemarteld: gesleept, opgehangen en gevierendeeld, zijn stoffelijk overschot werd bijvoorbeeld gedeeltelijk naar Schotland gestuurd. Maar de verwachte terreur werpt geen vruchten af. Een andere Schot zal het opnemen tegen de Engelsen: Robert Bruce. Deze slaagt erin om op 25 maart 1306 gekroond te worden, maar moet ondergedoken leven.

Toen hij naar Ierland vluchtte, werden zijn volgelingen meedogenloos opgejaagd en geëxecuteerd. Zijn drie broers worden gemarteld en zijn zus opgesloten in een kooi in Roxburgh Castle. Maar de dood van Edward I^er stelt hem in staat Franse ambassadeurs bij het Schotse parlement samen te brengen om zijn macht officieel te erkennen. Edward II, de erfgenaam van Engeland, reageerde heel snel om dit momentum te doorbreken door zijn leger naar het zuiden van Schotland te sturen.

Bruce is voorzichtig om elke veldslag te vermijden, hij leidt een intimidatieoorlog tegen de Engelsen. In 1314 belegerde hij Stirling, een strategische plaats aan de grens. De Engelse koning Edward II komt persoonlijk te hulp. Er ontstaat dan een confrontatie tussen het leger van Edward en dat van Robert Bruce: het is de... beroemde slag bij Bannockburn.

De confrontatie duurt twee dagen waarna Edward van Engeland in extremis uit het gevecht wordt gehaald. Bannockburn wordt dus geregistreerd als de grote overwinning van het Schotse volk en het symbool van hun strijd voor hun onafhankelijkheid.

Franse beurt

In 1320 stuurden Schotse edelen een brief naar de paus - toen erkend als een soort internationale arbiter - om hem op de hoogte te stellen van de officiële onafhankelijkheid van Schotland van Engeland. in het buitenland verklaring.

Robert Bruce hernieuwt ook zijn alliantie met de Fransen (1326). In 1328 erkende de nieuwe Engelse koning Edward III de onafhankelijkheid van Schotland (Verdrag van Northampton), terwijl hij de Schotse adel verdeelde. In 1332, tijdens de Slag bij Duplin Moor, bundelden enkele dissidente Schotse edelen hun krachten met de Engelsen tegen hun landgenoten. Het is de wraak van het Engelse leger dat experimenteert met een nieuwe tactiek: de ridders vechten dit keer te voet.

Robert Bruce's erfgenaam, David vindt onderdak in Frankrijk, met Philip VI. In 1346 mobiliseerden de Schotten, geholpen door de Fransen, hun troepen tegen de koning van Engeland, maar ze werden opnieuw verslagen in de Slag bij Neville's Cross. David zit gevangen in de Tower of London. Na 11 jaar gevangenschap wordt hij vrijgelaten. Hij stierf in 1371 in diskrediet, nadat hij was getrouwd met de weduwe van een minderjarige Engelse edelman.

Op deze datum mobiliseren de Engelsen het grootste deel van hun troepen in hun oorlog tegen Frankrijk, waarin de Schotten deze keer de Fransen zullen helpen tegen hun gemeenschappelijke vijand. Tot het midden van de XV^e eeuw vinden we naast de Fransen Schotse strijders. De koning van Frankrijk zal zelfs een Schot als veldwachter kiezen, dat wil zeggen om zijn leger te leiden!

The Stone of Destiny, embleem van wantrouwen

De betrekkingen tussen Engeland en Schotland zouden door de eeuwen heen pacificeren en Schotland zou een constituerende natie van het Verenigd Koninkrijk worden (zijn huidige status), een politieke unie met het Koninkrijk Engeland, op 1^er Kan 1707.

Niettemin blijft er een vorm van wederzijds en historisch wantrouwen bestaan, aangewakkerd door politieke betrekkingen tussen partijen (unionisten, onafhankelijkheid, enz.) en aangewakkerd door crises, zoals recentelijk aangetoond door de Brexit.

Om nog maar te zwijgen van een diepe wrok in verband met de diefstal van de Stone of Destiny, het embleem van de Schotse monarchie, tijdens de Honderdjarige Oorlog. Ondanks de belofte van de koning van Engeland in 1328 om de steen terug te geven, bleef hij vele jaren in Westminster.

Maar de Schotten herstelden het onoplettendheid met geweld. In 1950 stalen verschillende onafhankelijkheidsstudenten van de Universiteit van Glasgow het en plaatsten het terug in Scone Abbey voordat het werd teruggegeven aan de Engelse Kroon. Sinds 1996 rust deze steen, waar of niet waar, nu in Edinburgh Castle en zou binnenkort centraal moeten staan ​​op een tentoonstelling in Perth, Schotland.

Valerie Toureille, hoogleraar Geschiedenis van de Middeleeuwen, CY Cergy Universiteit van Parijs

Dit artikel is opnieuw gepubliceerd vanaf The Conversation onder Creative Commons-licentie. Lees deorigineel artikel.

Afbeelding tegoed: Shutterstock / makasana-foto