De historische scènes van 9 mei in Moskou [OPINIE]

Een feestdag sinds 1965, 9 mei, Dag van de Overwinning, ter viering van de nederlaag van nazi-Duitsland in 1945, is lange tijd een mijlpaal geweest op de Sovjet/Russische kalender. Onder Vladimir Poetin, zoals opgemerkt door veel commentatoren, fungeert de "Grote Patriottische Oorlog" als een sleutelconcept om de publieke opinie te verenigen en te mobiliseren. Toch moet worden opgemerkt dat de data van deze oorlog (1941-1945) bestrijken niet de hele Tweede Wereldoorlog. Het weglaten van de periode 1939-1941 is niet onbelangrijk: voor de invasie van de USSR door Duitsland in 1941 waren Hitler en Stalin gebonden aan het niet-aanvalsverdrag Ribbentrop–Molotov ondertekend op 23 augustus 1939, het idee van een Anglo-Franco-Sovjet-alliantie is mislukt. Het beruchte 'geheime protocol' dat bij het pact was gevoegd (waarvan het bestaan ​​pas in 1989 in Rusland werd toegelaten) gaf de Sovjets carte blanche voor hun acties tegen de Baltische staten, Finland en Bessarabië – het huidige Moldavië – en Oost-Polen. Al deze gebieden werden naar behoren aangevallen en bezet (behalve Finland vanwege zijn verzet tijdens de Winteroorlog van 1939-1940) door de USSR vóór de lancering van Operatie Barbarossa door Hitler op 22 juni 1941, die een einde maakte aan de overeenkomst. Het verband tussen de ondertekening van het pact en de Duitse inval in Polen een week later is duidelijk: men kan zeggen dat, als het Hitler was die de vijandelijkheden opende, het de USSR was die het tijdschema dicteerde.

Het is interessant om een ​​evolutie op te merken van de woorden van Poetin in de loop van de tijd met betrekking tot het Duits-Sovjet-pact. Opnieuw in 2009-2010, toen hij zijn betrekkingen met de Poolse regering probeerde te normaliseren, was Poetin klaar om... condamner het akkoord van 1939. In 2014-2015 lijkt er echter een tactische ommekeer te hebben plaatsgevonden in het Kremlin, waarbij de medewerking van Hitler en Stalin zelfs een "eminent succes" van de Sovjetdiplomatie, volgens minister van Cultuur Vladimir Medinsky. De redenen voor deze nieuwe lezing liggen voor de hand. Luisteren naar Moskou's retoriek tegen buurlanden, Russische heldhaftigheid en zijn ideologische zuiverheid in het aangezicht van het nazisme - openlijk opgeroepen om de huidige Oekraïense campagne te rechtvaardigen - zijn centrale begrippen, op 9 mei hun publieke toewijding. Dit verslag sluit logischerwijs elke kritiek uit op het optreden van de USSR tijdens de Tweede Wereldoorlog; in 2014 werd ook een wet aangenomen die het "verspreiden van valse informatie" over dit onderwerp strafbaar stelt, een term die in het Sovjetwetboek van strafrecht wordt gebruikt tegen dissidenten, zoals de historicus opmerkt Nikolai Koposov.

Na weken van speculatie in de media over mogelijke oorlogszuchtige uitspraken van Vladimir Poetin op 9 mei, vond de dag zelf eindelijk plaats in halftonen. Minder troepen dan normaal marcheerden door Moskou, stafchef Valery Gerasimov was afwezig en geen militair vliegtuig (inclusief de beroemde " vlak van de apocalyps", de Ilyushin II-80) verscheen in de lucht. De oorlog tegen Oekraïne werd niet officieel verklaard en er werd geen algemene Russische mobilisatie aangekondigd. De toespraak van Poetin was eerder een consolidering van het bestaande Russische verhaal voor een reeds verworven nationaal publiek, met alle tropismen die al bekend waren: de strijd tegen het nazisme, de "onvermijdelijkheid" van een conflict met het Westen in het licht van een dreigende NAVO-aanval op Russisch grondgebied en het voornemen van Oekraïne om kernwapens te verwerven. Het is opmerkelijk dat er geen melding werd gemaakt van andere militaire doelen dan de strijd om Donbass.

Analisten en diplomaten hebben zich daarom gericht op wat er maandag niet is gezegd op het Rode Plein en waarom. Mikhail Kasyanov, voormalig premier van Poetin (2000-2004), die erg kritisch op hem was geworden, meende bijvoorbeeld dat de Russische president in dit stadium de oorlog aan Oekraïne (een grondwettelijke voorwaarde voor algemene mobilisatie) niet kon verklaren, omdat dat een bekentenis de facto van het mislukken van de huidige "speciale militaire operatie". Voor Kasyanov zou de tamelijk stereotiepe toespraak van Poetin daarom de patstelling op de grond in Oekraïne weerspiegelen en het onvermogen van de Russische troepen om een ​​concrete overwinning af te kondigen. Een enigszins andere mening werd geuit door het hoofd van de Amerikaanse inlichtingendienst April Haines, die de zelfbeperking van Poetin op opmerkingen over de Donbass weigert te lezen als een teken van zwakte. Voor Haines zou Rusland zich in plaats daarvan voorbereiden op een langer conflict, rekenend op de verzwakking van de westerse vastberadenheid wanneer potentiële voedsel- en energietekorten de komende maanden hun tol beginnen te eisen. Volgens haar zou de Russische langetermijnstrategie gericht zijn op Odessa en Transnistrië in het Westen (zie LSDJ nr. 1577): de verklaring van de staat van beleg/mobilisatie zou waarschijnlijk blijven, aangezien dit doel in zijn huidige staat niet kan worden bereikt door het Russische leger. We kunnen daarom voor de volgende VE Day binnen een jaar veel ontwikkelingen in Oekraïne verwachten.

peter trapleuning

bron: LCI-YouTube

Dit artikel is gepubliceerd van Selectie van de dag.