Pakistan: Wanneer de politieke crisis de gevolgen van de natuurramp verergert
Vooral kwetsbaar voor de gevolgen van de opwarming van de aarde, heeft Pakistan, met een bevolking van 220 miljoen, te maken met een ongekende ramp. Bijna een derde van zijn grondgebied staat inderdaad onder water als gevolg van een bijzonder gewelddadige moesson.
In aanvulling op schade die al bedragen miljarden euro'sde menselijke verliezen interim is bijzonder zwaar: meer dan 1 doden, 290 gewonden, 12 miljoen getroffen mensen, van wie 500 miljoen dringende humanitaire hulp nodig hebben. Wat betreft de ontheemden, hun aantal wordt geschat op 33.
Ondanks de mobilisatie van het leger, worstelen de autoriteiten om de slachtoffers te redden die opeengepropt zitten geïmproviseerde kampen, altijd overgeleverd aan het slechte weer dat regelmatig aanhoudt.
De diaspora, internationale ngo's en het Pakistaanse maatschappelijk middenveld – nu al zwaar getroffen door een galopperende inflatie en door een spectaculaire stijging voedselprijzen - moeite om geld in te zamelen nodig om iedereen in nood te helpen. De staat toont al tientallen jaren zijn onvermogen om natuurrampen te beheersen.
Zelfs vandaag, wanneer het land wordt verwoest door de overstromingen, is het politieke toneel het trieste toneel van de rivaliteit waarin aanhangers van de huidige premier Shehbaz Sharif tegenover die van zijn voorganger worden geplaatst, Imran Khan.
De Sharif en Bhutto-Zardari clans tegen Imran Khan
Voormalig cricketkampioen en oprichter van de Islamitische Partij PTI (Pakistan Tehreek-e-Insaf of Pakistan Justice Movement), Khan kwam aan de macht in 2018.
Ondanks beloften van welvaart en de strijd tegen corruptie, blijkt zijn regering niet in staat te herstellen l'économie (L 'inflatie galoppeert en bijna een kwart van de bevolking leeft onder de armoedegrens).
Hij slaagt er ook niet in om de twee belangrijke politieke dynastieën van het land, de Sharif en de Bhutto, hoewel betrokken bij vele verduistering gevallen, blancheren d'argent en eigendom van offshore-bedrijven.
Als de belangrijkste tegenstander van Imran Khan, Nawaz Sharif (die sinds de jaren negentig drie termijnen als premier diende), ging in ballingschap in het Verenigd Koninkrijk, zijn dochter Maryam en zijn jongere broer Shehbazo ondanks interne wrijvingen en enkele korte opsluitingen doorgaan met het verdedigen van hun electorale en politieke belangen in Pakistan.
De Bhutto-clan, via Asif Ali Zardari en Bilawal Bhutto Zardari – respectievelijk de echtgenoot en zoon van de voormalige tweejarige premier (1988-1990; 1993-1996) Benazir Bhutto (1953-2007) – toont iedereen als bedreven in het tegengaan van politieke aanvallen en vervolging waarvan het het onderwerp is.
In 2020 vormen deze twee clans, die ook de twee belangrijkste politieke partijen van het land leiden (Pakistan People Party/PPP voor de Bhutto-Zardari en de Pakistan Muslim League Nawaz/PMLN voor de Sharif), samen met andere partners een indirecte alliantie riep de Pakistaanse Democratische Beweging (PDM) op om Imran Khan tegen te gaan – een buitenstaander wiens verkiezing ze betwisten en wiens populariteit ze vrezen.
De val van Imran Khan...
Khans populariteit neemt af met tijd. De belangrijkste reden is economisch: het land brokkelt af onder de Publieke schuld (door het IMF geschat op meer dan 138 miljard dollar voor het jaar 2022-2023) en energietekorten (gas en elektriciteit), die zowel burgers als bedrijven treffen, komen steeds vaker voor.
[Meer dan 80 lezers vertrouwen op de nieuwsbrief van The Conversation om de belangrijkste problemen van de wereld beter te begrijpen. Schrijf je vandaag nog in]
De regering heeft geen andere oplossing dan een beroep te doen op het Internationaal Monetair Fonds (IMF), maar dat laatste vereist de oprichting van bezuinigingsmaatregelen om het tekort terug te dringen. Zo worden vanaf 2019 nieuwe belastingen geheven, worden de budgetten voor de onderwijs- en gezondheidssector verlaagd en de valuta (de roepie) wordt gedevalueerd.
Deze maatregelen hebben tot gevolg dat de economische groei en om inflatie en armoede te vergroten, terwijl corruptieschandalen enkele naaste medewerkers van de premier treffen. Toch goed beheerd covid-crisis doet ook schade.
Khan is ook niet populair in het buitenland. Zijn steun aan de Taliban in Afghanistan (sinds de Amerikaanse terugtrekking in 2021) zijn imago schaadt. Een imago dat nog verder is verslechterd sinds de begin van de oorlog in Oekraïne in februari 2022 : terwijl westerse veroordelingen tegen de Russen toenemen, Khan gaat naar Moskou waar hij Vladimir Poetin ontmoet op de dag van de invasie en de... neutraliteit van pakistan.
Zijn nauwe contacten met China, waarmee het samenwerkt voor een campagne van dedollarisering van de bilaterale handel, blijven ook niet onopgemerkt, vooral onder Amerikanen.
Het is echter niet aan deze nationale of internationale impopulariteit dat de val van zijn regering in 2022, maar tot politieke fouten, waarvan de belangrijkste het trotseren van het machtige Pakistaanse leger is, met name over de kwestie van de benoeming van de toekomstige opperbevelhebber van de ISI (Inter Service Intelligence).
De onvrede van het leger, waarvan hij in het begin van zijn mandaat toch de lieveling was, werd al snel gevolgd door die van zijn politieke bondgenoten die hem onder meer verweten dat hij het alleen zou doen. De kleine politieke partijen – MQM/Karachi, GDA/Sind, PML (Q) Punjab, BAP/Balochistan – die hem hadden geholpen de meerderheid te verkrijgen die nodig was om in 2018 een coalitieregering te vormen, laten hem in de steek. Het aantal deserties neemt toe, ook binnen zijn eigen partij, waarvan enkele tientallen leden voor zijn ontslag stemmen. Daarom is op 9 april 2022 a motie van afkeuring wordt gestemd in het Parlement, een primeur in Pakistan.
… voor een comeback?
Gedwongen te kantoor verlaten Voor het einde van zijn termijn van vijf jaar is Khan niet van plan de taak voor zijn opvolger, Shehbaz Sharif, gemakkelijker te maken. Hij begint aan een marathon van jalsa (politieke bijeenkomsten) demonstranten en eist vervroegde verkiezingen.
Tot ieders verbazing wekken deze bijeenkomsten de menigte op en doen de oude bekendheid herleven, vooral onder opgeleide en verstedelijkte jongeren die zich ervan laten overtuigen dat zijn uitzetting is het resultaat van buitenlandse interventie, vooral Amerikaans. Imran Khan beschuldigt Washington, evenals een deel van het Pakistaanse establishment, ervan het land tot slavernij te brengen en tegen zijn nationale belangen te handelen.
Als vergelding is hij beschuldigd van "verraad" en ternauwernood wordt gearresteerd (hij ontsnapt inderdaad aan arrestatie door preventieve juridische maatregelen te nemen). Sindsdien zijn de botsingen tussen zijn aanhangers en die van de coalitie van regerende partijen toegenomen, zowel op straat als in de rechtbanken. Zijn medewerkers worden soms gearresteerd gemarteld en zijn toespraken uitzendverboden op tv-zenders. Het blijft echter onwaarschijnlijk dat deze gerichte repressie hem zal doen buigen.
Zijn reputatie als onvergankelijk en resistent tegen buitenlandse troepen versterkt een inmiddels goed ingeburgerd populisme waarvan hij profiteert, ook op electoraal niveau. Zo won zijn partij, ondanks sterke politieke polarisatie, in juli 2022 een verpletterende overwinning bij lokale verkiezingen in de provincie Punjab, een traditioneel bolwerk van de Sharif-clan. Deze overwinning ondermijnt de regering van Shehbaz, die volgens het laatste nieuws nog steeds terughoudend is met het toestaan van vervroegde verkiezingen die ze dreigt te verliezen.
Terwijl Pakistaanse leiders bezig zijn met politieke berekeningen, staan de samenleving en de economie op instorten, wat een grootschalige humanitaire crisis voorspelt in de komende maanden en jaren. De massale vernietiging van gewassen kondigt al een verhoogde voedselonzekerheid. Naast honger loopt de bevolking ook het risico geconfronteerd te worden met de verspreiding van ziekten die verband houden met waterverontreiniging. Onder deze omstandigheden zijn extra menselijke verliezen te verwachten, terwijl de politieke leiders elkaar uit elkaar scheuren.
Tasnim kont, Associate Researcher, Observatory of the Arab and Muslim Worlds (OMAM) , Vrije Universiteit Brussel (ULB)
Dit artikel is opnieuw gepubliceerd vanaf The Conversation onder Creative Commons-licentie. Lees deorigineel artikel.
