De kans op droogte is deze zomer 2022 groot

Wat is het risico op droogte? het grondwater bedreigt - we spreken in dit verband van hydrogeologische droogte - deze zomer 2022 in Europees Frankrijk?

Dit risico wordt bepaald door de mogelijkheid om tegen augustus-september 2022: lage tot zeer lage niveaus te bereiken, een vrij zeldzame situatie; niveaus onder alarmdrempels gedefinieerd door departementale besluiten over representatieve piëzometers.

Voor deze zomer blijken de voorspellingen voor de slicks vrij pessimistisch.

Het risico op droogte (in donkerrood op de kaart, "zeer hoog risico") is inderdaad bewezen in het zuidoosten en betreft de gekarstificeerde kalksteenplaten van de Provence, de alluviale platen en tertiaire formaties van de Côte d' Azure. Dit risico treft ook het centrum-westen, met inbegrip van de Jura-kalksteenlagen van Charentes, Brenne en Poitou; de Cenomanische zandlaag van Perche en Maine en de Seno-Turonische kalklaag van Touraine.

In deze sectoren is grondwater beperkingen zijn al ingevoerd en het is onwaarschijnlijk dat de situatie de komende weken zal verbeteren.

De sectoren met 'hoog risico' (in lichtrood op de kaart) herbergen grondwater waarvan de niveaus al onder normaal zijn. Hun situatie zou snel kunnen verslechteren als gevolg van ofwel het uitblijven van voldoende regen, ofwel de grote vraag naar pompen.

Ten slotte zouden de grondwaterstanden die zijn geïdentificeerd als "zeer laag" risico (in donkergroen op de kaart) tot "laag" (lichtgroen) de hele zomer bevredigend moeten blijven. Dit zijn inertiële watervoerende lagen die niet erg gevoelig zijn voor de droogte van het huidige jaar, of reactieve watervoerende lagen die hebben geprofiteerd van een bevredigende aanvulling.

Er kunnen echter plaatselijk spanningen ontstaan ​​bij sterke aanzuiging van grondwater door onttrekkingen.

Bovendien zijn de gegevens van deze kaart werden samengesteld op afdelingsniveau met gegevens over het neerslagtekort, bodemdroogte en hydrologische droogte door het ministerie van Ecologische Transitie, om de gebieden met een risico op droogte te definiëren.

Close-up van de toestand van de watervoerende lagen op 1 mei 2022

De grondwatersituatie aan het einde van de aanvulperiode, dus op de 1^er Mei 2022, hangt af van de situatie van de watervoerende lagen bij het begin van de aanvulperiode (tussen oktober en november 2021), de regens die op diepte zijn geïnfiltreerd tijdens de herfst en winter van 2021-2022 (schijnbare aanvulling) en de cycliciteit van de watervoerende lagen.

Het jaar 2021 werd gekenmerkt door een te lange oplaadperiode voor 2020-2021 en door verschillende ongebruikelijke oplaadperiodes van mei tot juli.

In het najaar van 2021 was de grondwatersituatie, toen aan het begin van de aanvulperiode, gunstig met peilen boven normaal (zie de blauwe en groene sector op de linker kaart hierboven). Alleen Corsica, Provence en de regio Montpellier-Nîmes vertoonden niveaus onder normaal, vanwege het gebrek aan significante herlading sinds 2020 (op de kaart aan de linkerkant, de gele en oranje sectoren).

De watervoerende lagen vullen zich voornamelijk aan tijdens de herfst en winter, wanneer de vegetatie inactief is. De schijnbare aanvulling van 2021-2022 vertoonde echter een tekort op de meeste watervoerende lagen (zie op de bovenste kaart hierboven, de tinten rood). Op de schaal van het gebied was dit slechts 70% van de normale schijnbare aanvulling. De oplaadperiode eindigde in januari-februari 2022 over een groot deel van het grondgebied, dus 2 tot 3 maanden van tevoren. Alleen de watervoerende lagen in het zuiden van Occitanië profiteerden van een iets overmatige aanvulling (op de bovenste kaart de blauwtinten).

De tijdelijke winst in de watervoerende lagen dankzij de overtollige aanvulling van 2020-2021 is daarom vervaagd met de neerslagtekorten die zijn opgetekend in de winter en het voorjaar van 2021-2022.

De impact van dit aanvullingstekort is echter verschillend afhankelijk van de cycliciteit van de aquifer, dat wil zeggen zijn reactiviteit op de infiltratie van regen.

De traagheidsplaten (krijt, tertiaire formaties en vulkanische formaties) hebben een meerjarige cycliciteit (zie op de onderste kaart hierboven de groene kleur). Hun traagheid, die wordt gekenmerkt door langzame stromingen, maakt het mogelijk om aan het einde van de winter licht verslechterde niveaus te handhaven, ondanks het aanvullen van het tekort.

Integendeel, de reactieve watervoerende lagen met jaarlijkse cycliciteit (alluvium, Jura- en Krijtkalksteen, Trias-zandsteen en kelder) zijn erg gevoelig voor het tekort aan effectieve regenval (zie op de onderste kaart hierboven, de kleur blauw). Hun situatie verslechterde daarom snel aan het einde van de winter en in het voorjaar.

Bijgevolg vertonen alleen de traagheids- en reactieve watervoerende lagen die hebben geprofiteerd van een aanvulling die bijna normaal is (75 tot 125%) niveaus die dicht bij, of zelfs hoger dan normaal, op 1 liggen.^er Mei 2022 (op de rechter kaart hierboven, de groene en blauwe sector). Een groot deel van de aquifers registreert matig lage tot zeer lage niveaus, een gevolg van de aanvulling van het tekort (op de kaart rechtsboven de oranje en rode sectoren).

Hoe de droogtekaart is ontwikkeld

De ontwikkeling van de droogterisicokaart is gebaseerd op de begintoestand van het grondwater na de winter oplaadperiode 2021-2022, op de seizoensvoorspellingen van Meteo France, op seizoensvoorspellingen uit hydrogeologische modellen en op de expertise van BRGM regionale hydrogeologen.

Vanaf het voorjaar en tijdens de zomer beperken de temperatuurstijging, de hervatting van de vegetatie en dus de toename van de verdamping de infiltratie van regen in het grondwater. Tussen mei en oktober, behoudens uitzonderlijke regenval, gaat de drainage gewoonlijk door en blijven de niveaus dalen tot de herfst. De evolutie van de grondwatersituatie in de komende maanden van 2022 zal daarom afhangen van effectieve regens die diep zullen kunnen infiltreren, wateronttrekkingen en de weerstand van het grondwater tegen droogte.

Wat de traagheidsplaten betreft, zou neerslag geen significante aanvulling moeten veroorzaken, behalve bij zeer uitzonderlijke regenbuien. De situatie van de traagheidslagen zou de komende maanden langzaam moeten verslechteren, of sneller in de zwaar onder druk staande sectoren.

Op reactieve aquifers dient bij onvoldoende neerslag de drainage door te gaan en dient de situatie dan verder te verslechteren. Aanzienlijke regenbuien kunnen desalniettemin tijdelijke hervullingen veroorzaken, waardoor het mogelijk wordt om de niveaus te ondersteunen (tijdelijke pauze in hun val) of zelfs, heel af en toe, een stijging van de niveaus te veroorzaken.

De seizoensvoorspellingen van Météo France geven de voorkeur aan een scenario dat warmer is dan normaal over het hele grondgebied en droger dan normaal over de zuidelijke helft.

Bijgevolg is de droogterisicokaart opgesteld op basis van een pessimistische aanname, aangezien de grondwatersituatie de komende maanden zou blijven verslechteren. Het is echter niet uitgesloten dat oceanische verstoringen Frankrijk doorkruisen en perioden van aanzienlijke herlading veroorzaken. Ook kunnen irrigatiecampagnes de grondwatersituatie beïnvloeden.

Om onze watervoorraden te beschermen, is het essentieel om: volg de maatregelen om deze essentiële hulpbron te redden. Deze maatregelen maken het mogelijk de waterstanden in de aquifers te garanderen die voldoende zijn om de bevolking van drinkwater te voorzien en de stroming van de rivieren te reguleren.

Violaine bault, Hydrogeologisch ingenieur, BRGM et Marc Laurence, Onderzoeker in de hydrogeologie, BRGM

Dit artikel is opnieuw gepubliceerd vanaf The Conversation onder Creative Commons-licentie. Lees deorigineel artikel.

Afbeelding tegoed: Shutterstock.com / Gaman Mihai-Radu