In Kosovo komen verborgen katholieken uit hun schuilplaats
In een glimmende kerk die uitkijkt over een spectaculaire vallei zover het oog reikt, vertelt een Albanees uit Kosovo hoe zijn familie op klaarlichte dag hun katholieke geloof verkondigde, dat eeuwenlang in het geheim werd onderhouden door hun geïslamiseerde voorouders onder de Ottomanen.
Ismet Sopi kwam uit de schaduw in 2008, het jaar waarin de voormalige provincie Belgrado haar onafhankelijkheid uitriep, tien jaar na een dodelijke oorlog tussen Albanese rebellen en Servische troepen.
"We zijn heel gelukkig, alsof we een schuld hebben betaald aan onze voorouders die niet de kans hebben gehad om vrijelijk ons geloof te bepalen", zei de 65-jarige gepensioneerde journalist vandaag tegen AFP.
Hij zegt dat hij in december 2008 is gedoopt met veel leden van zijn familie, in totaal 36 mensen. "Tot dan toe leefden we als crypto-katholieken", "overdag waren we moslims en 's nachts christenen".
De kerk van Sint-Abraham, gebouwd op land dat door de lokale autoriteiten is geschonken met financiering van de gemeenschap, met name de diaspora, werd in 2016 ingehuldigd in Llapushnik, in centraal Kosovo.
Het kijkt uit over de Drenica-vallei, een regio waar de vele graven van onafhankelijkheidsguerrillastrijders getuigen van de wreedheid van de strijd tegen de Servische strijdkrachten die door Belgrado werden gestuurd eind jaren 1990. Bij het conflict kwamen 13.000 doden, de overgrote meerderheid van Kosovo-Albanezen, en alleen eindigde met een NAVO-bombardementencampagne.
"Veelkleurig"
In de afgelopen jaren hebben veel "laramans" - een Albanese term die "veelkleurig", "veelzijdig" betekent - zich openlijk katholiek verklaard. Volgens Ismet Sopi werden in 2021 en 2022 zo 120 inwoners van de regio gedoopt in de Sint-Abrahamkerk.
Het is onmogelijk om het totale aantal gelovigen te kennen dat uit de kast is gekomen, maar Shan Zefi, vicaris-generaal van het bisdom Prizren-Pristina, schat dat katholieken tussen de 2 en 3% van de 1,8 miljoen Kosovaren vertegenwoordigen, 90% van de wie zijn moslims die de liberale islam praktiseren.
Na hun verovering van de Balkan in de 63e eeuw legden de Ottomanen de bevolking een half millennium lang de islam op. Veel van de christenen die niet waren gevlucht, hadden zich bekeerd om aan de druk te ontsnappen, zei Shan Zefi, XNUMX, een geleerde die over "laramans" heeft geschreven. Onder de ergernissen waren de bijzonder hoge belastingen die de christenen troffen, terwijl degenen die zich bekeerden toegang kregen tot verschillende sociale voordelen. Veel kloosters en kerken waren omgevormd tot moskeeën.
Bekeerlingen hebben hun naam veranderd en hebben deelgenomen aan islamitische rituelen zoals Aid al-Fitr die het einde van de ramadan markeert. Maar sommige families bleven in het geheim trouw aan de katholieke religie, van generatie op generatie, en baden ondergedoken in hun huizen.
In de Onze-Lieve-Vrouwekathedraal van Altijddurende Bijstand in Prizren, de historische bakermat van het Kosovaarse katholicisme, gelooft Shan Zefi dat de beweging onomkeerbaar is. "Ik denk dat de Albanezen uit de catacomben zullen durven komen om te zeggen dat ze vrij zijn om tot dit of dat geloof te behoren".
Voor hem staat de Albanese bevolking sowieso dicht bij het christelijke westen. "Albanezen ontdekken langzaamaan hun ware identiteit omdat hun DNA altijd westers is geweest."
Natie eerst
"Kosovo kan als voorbeeld dienen omdat zijn burgers laten zien dat vreedzaam samenleven tussen twee religies mogelijk is in de wereld van vandaag", voegt analist Lekë Musolli, directeur van Radio Alba, toe.
Het orgaan dat de moslims van Kosovo vertegenwoordigt (BIK) zegt in ieder geval kalm te blijven bij het fenomeen terwijl elders op de planeet, in bepaalde conservatieve islamitische landen, afvalligheid bestraft wordt met zware straffen, zelfs de doodstraf.
"Geloof en religie mogen niet worden gepolitiseerd of verdeeldheid zaaien", zei ze tegen AFP.
Net als katholieken waarderen moslims interreligieuze relaties als goed. "We hebben geen onderwerp van conflict, integendeel, we hebben problemen, uitdagingen en projecten gemeen", onderstrepen de moslimautoriteiten.
In een grotendeels geseculariseerde Albanese samenleving is de kwestie van nationale overtuiging even belangrijk, zo niet belangrijker, dan religieuze overtuiging. "De religie van de Albanezen is + Albanees +", zegt een spreekwoord.
In Llapushnik is het wapen van het Vaticaan maar ook de tweekoppige adelaar van de Albanese vlag op de muren van de klokkentoren van de Sint-Abrahamkerk gestempeld.
"Sommigen hadden ons ervan beschuldigd onze nationaliteit te hebben opgegeven toen we ons bekeerden", benadrukt Ismet Sopi. "We wilden laten zien dat er niets was veranderd, dat we onze nationale identiteit behouden", Kosovaars en Albanees.
De redactieraad (met AFP)
