Voor het eerst in dertig jaar een VN-missie in Nagorno Karabach
Voor het eerst in dertig jaar arriveerde een VN-missie in Nagorno-Karabach, zo maakte Azerbeidzjan bekend, op een moment dat de meerderheid van de lokale Armeense bevolking de enclave verliet na de herovering door Bakoe.
Een woordvoerder van het Azerbeidzjaanse presidentschap vertelde AFP dat de VN-missie "zondagochtend" was gearriveerd met als belangrijkste taak het ter plaatse beoordelen van de humanitaire behoeften.
Deze missie bezocht een controlepost op de grens tussen Nagorno-Karabach en Armenië, zei een woordvoerder van het Azerbeidzjaanse ministerie van Buitenlandse Zaken aan het eind van de dag. Hij zei dat de missie, onder leiding van Vladanka Andreeva, VN-coördinator in Azerbeidzjan, naar verwachting maandag een persconferentie zal houden.
Het hoofd van de Franse diplomatie, Catherine Colonna, van haar kant kondigde aan dat ze dinsdag naar Armenië zou reizen om “de Franse steun voor de soevereiniteit en territoriale integriteit van Armenië te herbevestigen”.
Parijs betreurde het dat Azerbeidzjan pas na de massale uittocht van Armeniërs had ingestemd met de VN-missie. Armeense separatisten, die Nagorno-Karabach drie decennia lang controleerden na het uiteenvallen van de USSR, capituleerden vorige week en kregen te maken met een bliksemoffensief vanuit Azerbeidzjan, waarbij bijna 600 doden vielen.
Sindsdien is de enclave verlaten door haar inwoners, waarbij meer dan 100.000 vluchtelingen – van de 120.000 inwoners die er daadwerkelijk wonen – naar Armenië zijn gevlucht uit angst voor represailles uit Azerbeidzjan, waardoor de vrees voor een grote humanitaire crisis is ontstaan.
“Mensen moeten leven”
Zondag was de grenspost tussen Armenië en Nagorno-Karabach, gelegen aan de Lachin-corridor, de enige weg die de twee gebieden met elkaar verbindt, verlaten, merkte een AFP-journalist op. Sergei Astsarian, 40, is een van de laatsten die vertrekt.
"De bevolking die hier al eeuwenlang woont, zou hier moeten kunnen leven, ongeacht of het Armeniërs of andere etniciteiten zijn. Het is niet juist om te verdrijven, met geweld of niet", zei hij tegen de AFP. Volgens hem moet de Azerbeidzjaanse regering concreet laten zien dat de Armeense bevolking veilig kan blijven in de enclave en niet alleen maar “verbale garanties” kan geven.
Het Azerbeidzjaanse presidentschap maakte zondag bekend dat er in de hoofdstad van Nagorno-Karabach, Khankendi (Stepanakert in het Armeens) een migratiedienst was gestart om de overgebleven inwoners te registreren en “hun duurzame re-integratie” in de Azerbeidzjaanse samenleving te verzekeren.
De centrale overheid is “ook begonnen met het opzetten van passende medische diensten” in de stad, aldus de verklaring. Nazeli Baghdasaryan, woordvoerder van de Armeense premier, gaf op zijn beurt aan dat "de overdracht van gedwongen ontheemden zijn einde nadert, met 100.514 vluchtelingen die zondagavond in Armenië arriveren".
Onder hen wonen 47.322 mensen in huisvesting die door de staat wordt verstrekt, voegde ze eraan toe. De dag ervoor beweerde de voormalige ombudsman voor de rechten van Nagorno-Karabach, Artak Beglarian, dat er nog maar “een paar honderd ambtenaren, hulpverleners en mensen met speciale behoeften” waren.
Bij hun ontsnapping kwamen maandag minstens 170 mensen om het leven bij de explosie in een brandstofdepot, waarbij ook 349 mensen gewond raakten, van wie de meesten ernstige brandwonden opliepen.
Dag van gebed
Armenië, met een christelijke meerderheid, vierde op zijn beurt zondag een gebedsdag voor Nagorno-Karabach. In Jerevan was de Sint-Sarkis-kathedraal volgens de gelovigen op zondagochtend meestal vol.
Het conflict in Nagorno-Karabach "is gewoon politiek, geen kwestie van religie: Azerbeidzjan is een dictatuur, olie en gas en Europa heeft ons niet nodig", vertelde hij aan AFP Ararat Havseian, een Iraans-Armeen. Zondag riep paus Franciscus op tot een “dialoog” tussen Azerbeidzjan en Armenië om een einde te maken aan “de humanitaire crisis”, met de steun van de internationale gemeenschap.
De chaotische stroom vluchtelingen heeft geleid tot beschuldigingen van ‘etnische zuivering’ en Yerevan heeft een nieuw beroep ingesteld bij het Internationale Gerechtshof (ICJ), waarin dringende maatregelen worden geëist om de inwoners van de enclave te beschermen.
Azerbeidzjan weerlegt deze beschuldigingen en verzekert de inwoners van de enclave dat ze vrij zijn om te vertrekken of te blijven, vertelde Hikmet Hajiyev, een adviseur van de Azerbeidzjaanse president, zaterdag aan AFP.
“Wij onthouden ons bij voorkeur van het ophangen van Azerbeidzjaanse vlaggen, we weten dat er nog steeds burgers zijn en we kennen hun angsten”, verklaarde hij.
Onderhandelingen volgende week
Gesprekken tussen Azerbeidzjaanse functionarissen en Armeense functionarissen uit de enclave zijn gepland voor maandag in Stepanakert. Onderhandelingen tussen de Azerbeidzjaanse president Ilham Aliyev en de Armeense premier Nikol Pashinian worden donderdag ook verwacht in Granada in Spanje, onder westerse bemiddeling, om hun historische meningsverschillen op te lossen.
De angst van de vluchtelingen wordt volgens Yerevan aangewakkerd door een reeks ‘illegale arrestaties’, hoewel de Azerbeidzjaanse autoriteiten hebben toegezegd de rebellen te zullen laten vertrekken als ze hun wapens inleveren. Verschillende functionarissen uit de enclave zijn gearresteerd, beschuldigd van “terrorisme” en andere misdaden.
Zondag kondigde de Azerbeidzjaanse procureur-generaal Kamran Aliev een onderzoeker aan naar mogelijke oorlogsmisdaden gepleegd door 300 separatistische functionarissen die hij opriep zich over te geven aan de autoriteiten.
De redactieraad (met AFP)
