Wanneer Iraanse vrouwen zich verzetten tegen toezicht via ‘sousveillance’
Ongeveer een jaar na de dood van Mahsa Amini, de Iraanse opstand verzwakt niet. Deze 22-jarige jonge vrouw is het symbool geworden van de strijd tegen Iraans islamitisch beleid inzake het dragen van de sluier. Zijn dood brengt een wind van opstand tegen het Iraanse regime. Dit richt zich op de strijd tegen In 1983 werd een wet aangenomen die vrouwen verplichtte de hijab te dragen, vier jaar na de Islamitische revolutie van 1979.
Als een adem van rebellie de Iraanse jeugd al in zijn greep had gehad in de afgelopen twee decenniaversterkte deze tragische gebeurtenis de demonstraties. Het is inderdaad niet langer zeldzaam dat we de afgelopen twintig jaar een paar haarlokken uit sluiers zien steken, of zelfs bepaalde vrouwen met blootshoofds.
Dit verzet, dat lijkt op burgerlijke ongehoorzaamheid, verspreidt een golf van vrijheid en emancipatie onder Iraniërs die besluiten niet langer te reageren op dictaten aan de sluier.
Het afgelopen jaar, vooral sinds de dood van Mahsa Amini, zijn de demonstraties sterker geweest repressie uitgevoerd door de macht van de mullahs groeide ook. Het Iraanse regime heeft nu mensen in dienst technologische hulpmiddelen voor massasurveillance wat tot dan toe nooit was gebeurd gebruikt om vrouwen een kledingwet op te leggen op basis van religieus beleid. Onderzoeker Mahsa Alimardani benadrukt dan ook dat het regime jarenlang heeft gewerkt aan het opbouwen van een digitaal bewakingsapparaat.
Gezichtsherkenning maakt het mogelijk om een individu te identificeren, dat wil zeggen het vinden van iemands identiteit tussen een groep mensen of binnen een database. Deze technologie kan in realtime worden gebruikt in de openbare ruimte Via bewakingscamera’s bijvoorbeeld.
Maar het kan ook worden gebruikt als onderdeel van retrospectieve surveillance, waarbij gebruik wordt gemaakt van opgenomen beelden van bewakingscamera's of zelfs sociale netwerken.
[Meer dan 85 lezers vertrouwen op The Conversation-nieuwsbrieven om de belangrijkste problemen in de wereld beter te begrijpen. Schrijf je vandaag nog in]
Deze visuele monitoringtool kan vervolgens worden gebruikt om te identificeren mensen die een regime als dissidenten beschouwt als ze voorzien zijn van tekens die op geautomatiseerde wijze visueel herkenbaar zijn voor machines. Dit gebruik van technologie als reactie op een kledingbeleid brengt een schaalverandering teweeg in de repressie van overtreders. Hoewel de Iraanse politie niet alomtegenwoordig kan zijn, zorgt de technologie ervoor dat het Iraanse regime een alomtegenwoordig oog heeft door het gebruik van a gezichtsherkenningssoftware van het Chinese bedrijf Tiandy.
De sluier: onder het “oog van God”
In januari 2023 verscheen de Amerikaanse krant Bedraad Dat bleek een paar dagen na het demonstreren van veel vrouwen was thuis aangehouden.
Een hoge functionaris verklaarde ook dat algoritmen vrouwen kunnen identificeren die de regels overtreden Dress codes. Het gebruik van algoritmen om individuen te identificeren aan de hand van hun gezichten is technisch mogelijk in Iran, aangezien het regime een gigantische nationale identiteitsdatabase. Deze databank brengt niet alleen identiteiten (burgerlijke staat, adres, enz.) samen, maar ook biometrische gegevens zoals gedigitaliseerde afbeeldingen van gezichten van burgers die worden gebruikt voor identiteitskaarten.
In combinatie met gezichtsherkenningssoftware maakt deze database het mogelijk om elke persoon te identificeren die de wet niet respecteert, bijvoorbeeld alle vrouwen die de wet op de hijab overtreden. Dit visuele surveillance-instrument wordt, zoals een ander aangehaald geval, wordt genoemd bij onderzoekswerk, "het oog van God".
Recente voorbeelden getuigen van deze implementatie van toezicht. Meestal ontvangen vrouwen die geen sluier dragen in de auto Waarschuwings-sms. Ontwikkeld in 2020, dit programma, Nazer ("surveillance" in het Perzisch), strijdt tegen het verwijderen van de hijab in auto's. Dat was hij onlangs versterkt en ingezet in het hele land, zegt een hoge politieagent.
Jezelf blootstellen zonder sluier op sociale netwerken: een daad van ‘sousveillance’
Maar terwijl het regime vrouwen bespioneert om in de gaten te houden of zij de sluier dragen of niet, proberen laatstgenoemden tegelijkertijd meer zichtbaarheid te geven aan hun strijd tegen dit beleid, en meer in het algemeen tegen het regime. De sluier bevindt zich dan in het hart van een oorlog om zichtbaarheid: het dragen ervan wordt aan de ene kant onder de loep genomen, terwijl de afwezigheid ervan op sociale netwerken wordt gezwaaid als een teken van emancipatie op sociale netwerken.
Geconfronteerd met dit gebruik van surveillance om te straffen, gebruiken demonstranten instrumenten van toezicht, zoals onderzoeker Steve Mann uitlegt om zichtbaarheid te geven aan hun daden en de misstanden waar zij onder lijden.
De hashtag #Kartemelichallenge wilde op Instagram de schizofrenie waarin veel Iraniërs leven laten zien.
Gebouwd in tegenstelling tot surveillance, sousveillance zou van “onderaf” komen. Het probeert een tegenwicht te vormen voor de staatsmacht met de mogelijkheid om te filmen en te filmen Maak zichtbare acties tegen toezicht. In die zin zijn foto's van vrouwen die zonder sluier op sociale netwerken verschijnen of demonstraties op internet vergelijkbaar met echte acties van 'sousveillance'.
Door deze daden van ongehoorzaamheid proberen vrouwen zich te verzetten tegen staatstoezicht en hun strijd bekend te maken. Het Iraanse regime begreep bovendien al snel de kracht van de zichtbaarheid van de acties van de demonstranten probeert de toegang tot internet te beperken. In feite is de sociale netwerken hebben macht gegeven aan Iraanse protestjongeren zoals opgemerkt door Azadeh Kian, hoogleraar politieke sociologie.
Dit "hypergemediatiseerde en hypervisuele tijdperk"mogelijk gemaakt door sociale netwerken transformeert de burger in een journalist en getuige die zijn eigen acties en die van zijn medeburgers documenteert.
Als toegang tot de krachtigste en duurste technologieën (zoals gezichtsherkenning) het voorrecht blijft van de dominante, probeert de samenvoeging van een veelheid aan stemmen, mogelijk gemaakt door sociale netwerken, de asymmetrie van zichtbaarheid te compenseren. Bovendien bieden de lagere kosten van smartphones iedereen de mogelijkheid om strijdacties live op internet te filmen en te publiceren. Technologie wordt zo zowel een instrument van emancipatie als van repressie. Iran bevindt zich daarom in het hart van een dubbele technologische inzet, waarbij surveillance en sousveillance tegenover elkaar staan.
Elia Verdon, PhD-student publiekrecht en computerwetenschappen, CERCCLE (EA 7436) en LaBRI (UMR 5800), Universiteit van Bordeaux
Dit artikel is opnieuw gepubliceerd vanaf The Conversation onder Creative Commons-licentie. Lees deorigineel artikel.
